top of page
Szukaj
  • Zdjęcie autoraCivitatis Rigensis

Niezwykły 1613 rok

Zaktualizowano: 21 wrz 2020

Wg specjalistycznego katalogu [E. Kruggel, G.Gerbasevskis, Die Münzen der Stadt Riga..., Ryga 2002], w 1613 roku miejska mennica Rygi wyprodukowała szelągi w zaledwie 3 odmianach. Odmiany te różnią się zapisem skróconej tytulatury władcy oraz zapisem daty – dwa z nich mają pełną datę (1613), jeden datę skróconą (613). Na wszystkich umieszczono znak burmistrza Otto von Meppena — lisa („liszka”) skierowanego głową w lewo. Zaktualizowany katalog z 2018 r. (Kruggel&Baublyte) obejmuje już 2 typy i 6 odmian.


1613 to jednak z punktu widzenia kolekcjonera szelągów Miasta Rygi jeden z najciekawszych roczników. Kopicki wyróżnia bowiem rzadką (R7), odmianę, na której na rewersie zamiast znaku lisa, umieszczono snopek, w dodatku stylistycznie odmienny od snopka Wazów wpisanego na awersie w tarczę z królewskim monogramem w kształcie ukoronowanej litery S. Do niedawna Wikipedia (za wcześniejszymi pozycjami literaturowymi) odnotowywała tą samą odmianę, błędnie opisując ją jako "odmianę z omyłkową liliją (R7)" (lilia to symbol wcześniejszych mistrzów mennicy – z rodziny Wulff). Moneta ta wzbogaciła moją skromną kolekcję dzięki aukcji onebid (GN Marciniak). Co ciekawę, katalog Kruggel-Gerbaszewski, nie odnotowuje jej - także w nowszym wydaniu z 2018 r. W najnowszym katalogu D. Marzęty opisana pod numerem 1613-I-4-a (RRRR).

Szeląg ryski z 1613 ze snopkiem zamiast liska
Szeląg, Ryga 1613 (moneta z kolekcji Autora, fot. Gabinet Numizmatyczny D. Marciniak (za zgodą)

Lista odmian szelągów, które opuściły ryską mennicę w 1613 r. jest z pewnością szersza od opisanej w bądź co bądź referencyjnym katalogu Kruggela i Gerbaszewskiego. Kolekcję udało się wzbogacić o nowego szeląga. Został wybity nieco niecentrycznie, ale legendę ma czytelną, bitą dość głęboko jak na te lata. Litery zostały nabite na stempel bardzo niestarannie (co jest dość typowe dla roczników 1611-1617), w efekcie w słowie szeląg - SOLIDVS, doszło do nabicia litery O na literę S. Szeląg ten ma na rewersie nieopisaną we wspomnianym katalogu specjalistycznym pisownię i interpunkcję: napis kończy zwrot RIGEN•1613. Na awersie zastosowano niespotykaną w tym roczniku tytulaturę Króla, którą kończy napis •DG•REX•POLONI. Ta monety zbliżona jest do monety opisanej w najnowszym katalogu D. Marzęty pod numerem 1613-II-3-a (aczkowiek wybita została na pewno innym stemplem, niż moneta na ilustracji w katalogu - kartusz wokół herbu znacznie niżej, dochodzi do liternictwa w otoku).

Szeląg, Ryga 1613, wersja POLONI
Szeląg, Ryga 1613, moneta z kolekcji Autora, nienotowana u Gerbaszewskiego

Przy okazji warto odnotować niestaranność wykonania punc używanych w tym okresie — litera G jest słabo wykonana, niemal bezszeryfowo i przypomina literę C (w przeciwieństwie do starannie wykonanych liter G na szelągach ryskich do roku 1604). Niektóre litery i cyfry (O, 6) są wyraźnie mniejsze od pozostałych. Mało czytelna jest też cyfra 3 (choć wybita chyba tą samą puncą co 3 na pozostałych znanych mi szelągach z tego rocznika). Ten szeląg, nabyty z katowickiego gabinetu numizmatycznego, był przedmiotem emocjonującej do ostatniej sekundy licytacji na Allegro.

Szeląg, Ryga 1613, wersja RI•1613
Szeląg, Ryga 1613, moneta z kolekcji Autora, nienotowana u Gerbaszewskiego

Kolejna nieudokumentowana dotąd odmiana, to szeląg, który udało mi się nabyć na Ukrainie. Jest nieco niedobity, miejscami pokryty rdzą, jednak na części monety zachowuje połyskujące lustro. Opis na rewersie jest zaskakujący i brzmi: SOLIDVS•CIVI•RI•1613. Tak krótkie oznaczenie Rygi stosowano na szelągach bardzo rzadko (m.in. w roku 1612). Zostało też użyte na trojakach z ostatniego, 1619 rocznika. Awers jest zbyt niedobity, by jednoznacznie określić interpunkcję, jednak najbardziej prawdopodobny zapis brzmi: SIGIS•III•DG•REX•POLO. Także ta odmiana nie jest opisana w katalogach Kruggel-Gerbaszewski. W najnowszej publikacji D. Marzęty już uwzględniona - 1613-I-2-d.

Szeląg, Ryga 1613, Gerbaszewski odm.1.1

Kolekcję szelągów z roku 1613 kończy "popularny" szeląg odmiany skatalogowanej przez Kruggela/Gerbaszewskiego jako nr 1.1. (końcówka tytulatury króla: POLO). Udało się go zakupić w brytyjskim sklepie numizmatycznym poprzez serwis eBay. Oglądając go nie sposób zauważyć, że przy produkcji stempla/walca użyto innej, niż na wcześniej opisanej odmianie, puncy dla litery O, która jest nieco większa od litery S (dokładnie na odwrót niż w opisanej wcześniej odmianie, gdzie o nabite na S jest bardzo niskie). Wg najnowszego katalogu monety ryskich D. Marzęty jest to poz. 1613-I-2-b.

25 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie
Post: Blog2_Post
bottom of page